Endodontik tedavi olarak da bilinen kanal tedavisi, dişin içindeki ve kökündeki enfeksiyonları gidermek için uygulanan bir diş tedavisidir. Yaygın inanışın aksine, bu tedavi ağrısızdır ve kanal tedavisi uygulanmazsa çekilmesi gerekebilecek bir dişi kurtarmak için çok önemli bir tedavidir.
Endodontik tedavi ile ilgili ayrıntılı bilgi için Amerikan Endodonti Derneğinin bu tedavi ile ilgili sayfasına göz atabilirsiniz.
Kanal Tedavisi Neden Yapılır?
Kanal tedavisi gerekliliği, ağızda doğal olarak bulunan bakterilerin
- diş çürüğü,
- kusurlu dolgular veya
- fiziksel travma gibi nedenlerle dişe nüfuz etmesiyle ortaya çıkar.
Diş iki ana bölümden oluşur:
- görünen kuron ve
- dişi çene kemiğine sabitleyen kök.
Dişin yapısında mine, dentin, sement ve diş özü (diğer adı: pulpa) bulunur. Diş pulpasını barındıran kök kanal sistemi, dişin tepesinden kökün ucuna kadar uzanır ve birden fazla kanal içerebilir.
Kök Kanal Tedavisi Gerektiren Durumlar
Diş röntgenleri ve aktif şiddetli ağrı olması diş pulpanın bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle tehlikeye girdiğini, iltihaplanmaya yol açtığını ve bakterilerin çoğalmasına izin verdiğini ortaya çıkarır. İlk belirtiler arasında sıcak veya soğuk içecek/yiyeceklerden rahatsızlık duyma, çiğneme sırasında ağrı olabilir. Enfeksiyon ilerledikçe, bu semptomlar azalabilir, iyileşme izlenimi verirken enfeksiyon aslında yayılır ve potansiyel olarak daha şiddetli semptomlara yol açar. Dişinizin durumu ve tedavi ile ilgili doktorunuza danışmalısınız.
Tedavi Prosedürü
Endodontik tedavinin amacı, iltihaplı kanaldaki bakterileri yok etmektir. Bu, ya endodontik tedavi uygulanarak ya da tedavi başarısız olursa dişin çekimi ile gerçekleştirilir. İşlem, uyuşturucu iğne uygulanmasını, iltihaplı pulpanın çıkarılmasını, kanalın temizlenmesini ve şekillendirilmesini ve ardından daha fazla iltihabı önlemek için özel bir ilaçla doldurulmasını ve kapatılmasını içerir. Diş kökünün çevresindeki iltihaplı doku tedavi sonrası genellikle doğal olarak iyileşir. Eğer kanal tedavisi sonrası kök etrafındaki iltihap geçmezse ileri tedavi yöntemleri gerekebilir.
Dişteki enfeksiyon kanal tedavisi ile ortadan kaldırılamazsa, alternatif bir tedavi seçeneği de apikektomi olarak da adlandırılan periapikal cerrahidir. Bu cerrahi işlem, diş kökünün enfekte kısmının ve onu çevreleyen enfekte dokunun çıkarılması işlemidir. Periapikal cerrahinin birincil amacı dişi kurtarmak ve ek enfeksiyonu önlemektir. Bu seçenek genellikle kök kanalının yeniden tedavi edilmesinin mümkün olmadığı ve ya sorunu düzeltmeyeceği durumlarda düşünülür. Periapikal cerrahinin yalnızca dişin enfeksiyonu ortadan kaldırmak için yeniden tedavi edilememesi durumunda düşünülmesi gerektiğini unutmamak çok önemlidir. Bazı durumlarda, enfeksiyon ameliyattan sonra bile devam ederse, diş çekimi seçeneği değerlendirilir.
İyileşme ve Tedavi Sonrası Dikkat edilmesi Gerekenler
Tedavi sonrası bakım çok önemlidir. Hastalara tedavi tamamen tamamlanana kadar sert yiyeceklerden kaçınmaları tavsiye edilir. İşlem sonrası hafif ağrılar genellikle ağrı kesici ilaçlarla yönetilebilir. Ağız hijyeninin korunması ve aşırı şeker alımından kaçınılması, ek kanal tedavisi ihtiyacını önleyebilir.
Karmaşık Vakalar
Karmaşık vakalarda diş hekimi hastayı kanal tedavisi uzmanı olan bir endodontiste yönlendirebilir. Prosedür, özellikle birden fazla kökü olan ve çok iltihaplı dişler için birden fazla randevu gerektirebilir, çünkü bu durumlar tedaviyi zorlaştırabilir.
Başarı Oranı ve Uzun Dönem Takip
Endodontik tedaviler yüksek bir başarı oranına sahiptir ve tedavi edilen dişlerin yaklaşık %90’ı 8 ila 10 yıl boyunca hayatta kalır. Tedavi edilen dişin uzun ömürlülüğü, kalan doğal diş miktarı, ağız hijyeni ve ısırma kuvvetleri gibi faktörlerden etkilenir. Enfeksiyonun tekrarladığı durumlarda tedavi yeniden yapılabilir veya kök ucuna özel operasyonlar ve enfeksiyonu tedavi etmek için apikal cerrahi (kök ucunu kesmek ve o bölgeyi temizlemek) yapılabilir.
Tedavinin başarısız olduğu durumlarda diş çekilerek implant yapılabilir. Diş implantları ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için Diş İmplantları yazımızı inceleyebilirsiniz.
Ek Önlemler
Endodontik tedavi görmüş bir dişi güçlendirmek ve kırılmasını önlemek için diş hekimi bir kaplama veya onlay/overlay yerleştirilmesini önerebilir. Kaplamalar metal, porselen, zirkonyum, kompozit veya seramik gibi çeşitli malzemelerden yapılabilir. Bir dişin tedavi sonrası kalan yapısı çok azsa, kuronu desteklemek için kanala bir post yerleştirilebilir.
Özetle, kanal tedavisi iltihaplı bir dişi kurtarmak ve kök kanal sistemindeki bakterileri ortadan kaldırmak için çok önemli ve temel bir tedavidir. İyi bir ağız hijyeni ve uygun bakımla kanal tedavisi görmüş bir diş uzun yıllar boyunca hizmet edebilir.