Erken Ortodontik Tedavi ve Önemi

Çocuklar için erken yaşta yapılan ortodontik tedavinin doğru zamanlaması, sağlıklı ve düzgün bir gülüş için kritik öneme sahiptir. Amerikan Ortodontistler Birliği (AAO), çocukların ilk ortodontik muayenelerinin, bir problem fark edildiği anda, ancak en geç 7 yaşına kadar yapılmasını önermektedir. Peki, neden 7 yaş? Bu yaşa gelindiğinde, çocuğunuzun yeterli sayıda daimi dişi çıkmış olur ve bir ortodontist, gelişmekte olan dişleri ve çeneleri değerlendirerek, önemli bilgiler elde edebilir. Ortodontistler, genç çocuklarda bile problemleri tespit etme konusunda eğitimlidir.

Ağzımızda ilk süren daimi dişler alt ve üst keser dişlerdir, daha sonra 6-7 yaş civarı birinci büyük azı dişleri sürmektedir. Çocukta kapanış bozukluğu gibi problemleri, işte bu dişler sürdükten sonra erken teşhis etmek mümkün. Bu yaşta kapanış bozuluğuna ek olarak, çapraşıklık, derin kapanış, açık kapanış, çapraz kapanış gibi problemler de teşhis edilerek erken ortodontik tedavi ile çözülebilir.

İlk muayenenin genelde üç sonucu olabilir:

Herhangi bir tedaviye gerek olmayabilir.
Gelecekte bir tedavi gerekebilir, bu nedenle çocuk, yüz ve çeneler büyümeye devam ederken periyodik olarak takip edilir.
Erken tedaviye uygun bir problem vardır.

Bazı ortodontik problemler, tüm daimi dişler çıktıktan sonra tedavi edilmesi konusunda ortodontistler hemfikirdir, ancak erken ortodontik tedavi, tedavi edilmezse zamanla daha ciddi hale gelebilecek bir problemi olan hastalar için en iyisi olabilir. Erken tedavinin amacı, gelişmekte olan problemi engellemek, nedenini ortadan kaldırmak, yüz ve çene kemiklerinin büyümesini yönlendirmek ve gelen daimi dişler için yeterli alan sağlamaktır. Hasta, tüm daimi dişler çıktıktan sonra, bu dişleri en iyi pozisyonlarına taşımak için ikinci bir tedavi sürecine ihtiyaç duyabilir.

Ortodontistlerin, çocuğun hala bazı süt dişleri varken erken ortodontik tedavi etmeyi önerdikleri problemler şunları içerebilir:

Alt ön dişlerin üst ön dişlerin önünde olduğu alt çene öne çıkıklığı
Çenenin bir tarafa kaydığı çapraz kapanış
Aşırı sıkışık dişler
Aşırı aralıklı dişler
Fazla veya eksik dişler
Anormal şekilde kapanan veya hiç kapanmayan dişler
Dişleri veya çene gelişimini etkileyen parmak, başparmak veya emzik emme

Bu ortodontik problemlerin bazıları kalıtsal olabilirken, diğerleri kazalar, diş hastalıkları veya anormal yutkunma sonucu ortaya çıkabilir.

Erken ortodontik tedavi, birçok şekilde gerçekleştirilebilir. Ortodontist, dişleri hareket ettirmek, çene pozisyonunu değiştirmek veya dişleri yerinde tutmak için sabit veya hareketli bir “aparey” reçete edebilir. Bazen hiçbir apareye gerek olmayabilir. Bunun yerine, bazı süt dişlerinin çekilmesi, daimi dişlerin daha iyi çıkmasına yardımcı olabilir. Çekimler, hastanın büyüme ve gelişiminden en iyi şekilde yararlanmak için zamanlanacaktır.

Erken ortodontik tedavi hedeflerine nasıl ulaşılırsa ulaşılsın, önemli olan, bazı ortodontik problemlerin erken bulunup tedavi edildiğinde daha kolay düzeltilebileceğidir. Tüm daimi dişler çıkana veya yüz gelişimi neredeyse tamamlanana kadar beklemek, bazı problemlerin düzeltilmesini daha zor hale getirebilir.

Teşhis edilen tüm problemler erken yaşta tedavi edilemeyebilir. Bazı problemler 12-13 yaş civarı müdahale gerektirmektedir. Faz 1 tedavi dediğimiz erken tedavi ebeveynler için finansal olarak rahatlatıcı da olabilir. Çünkü tedavi ertelendiği zaman daha büyük problemlerle uğraşırsınız, dolayısıyla maliyet de fazla olur.

Faz 1 tedavi olarak adlandırdığımız erken ortodontik tedavi ciddi kapanış problemlerini önlemeye yardımcı olmakta, çenelerin doğru bir şekilde büyümesini sağlamakta, daimi dişlerin gelmesi için gereken yeri sağlayabilmektedir. Ayrıca ciddi çapraşık dişler ağız hijyenin yeterli sağlanmasını da güçleştirmektedir.

Çocuğunuzun erken tedaviye ihtiyacı olup olmadığını anlamanın birkaç yolu vardır. Eğer aşağıdakilerden herhangi biri çocuğunuzda varsa ortodonti uzmanına muayene olmanızda fayda vardır:

Süt dişlerinin erken kaybı
Ağzını kapattığı zaman dişlerin normal kapanmaması
Ağız solunumu ve horlama
Alt ve üst keser dişlerinde görülen çarpıklıklar
Yemek yemede veya çiğnemede zorluk
Konuşma bozukluğu
Çocuğunuz ağzını açtığı/kapattığı zaman alt çenenin kayması
Çocuğunuz 5 yaşından büyük olmasına rağmen parmak emmesi
Erken ortodontik tedavi daha çocuğun kemikleri yumuşakken yapılmaktadır. Kemikler ergenlikten sonra sertleşmeye başlarlar. Kemikler yumuşakken gelişimini yönlendirmek, düzeltmek yetişkinlere göre çok daha kolaydır.

Peki erken ortodontik tedavi çeşitleri nelerdir? Size kısaca en sık yapılan tedavileri örneklerle anlatmaya çalışacağım. Buradaki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır, her hasta farklıdır ve yapılacak tedaviye sadece doktorunuz karar verir.

Erken Ortodontik Tedavi – Yüz Maskesi

Yüz maskesi üst çenenin alt çeneye göre çok geride olduğu durumlarda kullanılmaktadır. Ortodontide bu duruma ‘’Sınıf III ortodontik bozukluk’’ denilmektedir. Yüz maskesi, alt çeneden ve alından destek alarak üst çeneyi öne doğru çekmektedir. Üst çene öne getirilerek hem dişsel kapanış düzeltilmekte, hem de yüz estetiğinde iyileştirme sağlanmaktadır. Genellikle yüz maskesi tedavisi gelişimini tamamlamamış çocuklarda uygulanmaktadır. Bu yüzden erken muayene ve tanı önemlidir.

Yüz maskesi apareyi ile ilgili makaleme göz atarak daha detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Erken Ortodontik Tedavi – Fonksiyonel Ortodonti

Fonksiyonel tedavi büyümekte olan çocuk hastalarda önde olan üst çeneyi veya geride olan alt çeneyi düzeltmek için uygulanmaktadır.

Alt çenenin üst çeneye göre geride olduğu durumlarda genellikle üst ön dişler dışarıya doğru fırlamış gibi dururlar. Bu şekilde öne çıkık üst dişler travmaya eğilimlidir ve genellikle çocuklar arasında dalga konusudur. Bu yüzden bu anomalinin tedavi edilmesi hem dişlerin kırılma ihtimalini ortadan kaldırır hem de çocuğun psikolojik stresini azaltır.

Fonksiyonel tedavi için kullanılan apareyler, ortodontide ‘Sınıf II ortodontik bozukluk’ dediğimiz problemleri çözmektedirler. Bu bozuklukta üst çene önde, alt çene geride veya ikisinin karışımı olabilir. Fonksiyonel apareyler dişlere yapıştırılan veya hareketli şekilde olabilirler. Dişlere yapıştırılan fonksiyonel apareyler hasta tarafından çıkartılamazlar. Bunlara en iyi örnek Herbst apareyidir. Hareketli fonksiyonel apareyler ise hasta tarafından takılıp çıkartılabilmektedir, genellikle alt ve üst çeneye takılan iki parçadan oluşmasına rağmen tek parçadan oluşan tipleri de vardır.

Fonksiyonel ortodontik tedavi ve fonksiyonel apareylerle ilgili daha ayrıntılı bilgi edinmek için linke tıklayınız.

Erken Ortodontik Tedavi – Üst Çene Genişletmesi

Çene genişletme apareyleri, çeneleri yavaş yavaş genişleterek çocuğun çenesinde daha fazla yer oluşturuyorlar. Bu biraz korkutucu gelebilir, ama işlem hem kolaydır hem de çocuklar bu apareylere kolayca alışmaktadırlar. Çene genişletmesinde hedef, iki kemik parçasından oluşmuş olan kemikleri birbirinden uzaklaştırıp arada kemik oluşturmaktır. Bu iki parça buluğ çağından sonra yavaş yavaş kaynaşmaya başlıyor. İki kemik parçasının kaynaşmaya başlamadan genişletilmesi kolaydır. Genişletme işlemi bittikten sonra aparey aradaki boşluğun kemikle dolması için bir süre daha kullanılmaya devam ediliyor.

Üst çene genişletmesi ile ilgili daha detaylı bilgi almak için tıklayınız.

Çocuğunuza sağlıklı ve güzel bir gülümseme için en iyi fırsatı sunmak adına, bir ortodontiste başvurun. Çoğu ortodontist, ücretsiz ve taahhütsüz ilk danışmanlık hizmeti sunar. Ortodontistiniz, potansiyel problemler konusunda sizi uyarabilir ve çocuğunuz için en uygun tedaviyi önerebilir. Unutmayın, zamanlama her şeydir.

Daha fazla bilgi için, Büyüyen Çocuklarda Dikkat Edilmesi Gereken Problemler bölümüne bakın.