Üst Çene Genişletmesi Nedir?
Üst çene genişletmesi veya palatal ekspansiyon, dar üst çenenin genişletilmesi için kullanılan bir ortodontik tedavi yöntemidir. Bu yöntem özellikle çocuklarda ve ergenlerde etkilidir, ancak yetişkinlerde de uygulanabilir.
Çocukken ortodontik tedavi görmenin en büyük avantajı çocukluk çağı doğal büyüme sürecini bilinçli bir şekilde kullanarak oluşabilecek problemleri önlemek ve hatta tedavi edebilmektir. Ekspansiyon apareyi bize bu amaç için hizmet etmektedir. Aslında üst çene her yaşta genişletilebilir. Yetişkinlerde ekspansiyonsadece cerrahi destekli yapılabiliyor. Bu konuya başka bir yazıda değineceğim. Buradaki konumuz erken yaşta yapılan üst ekspansiyon uygulamasıdır.
Ekspansiyon apareyleri, üst çeneyi yavaş yavaş genişleterek çocuğun üst çenesinde daha fazla yer oluşturuyorlar. Bu biraz korkutucu gelebilir, ama işlem hem kolaydır hem de çocuklar bu apareylere kolayca alışmaktadırlar. Ekspansiyon tedavisinin ana mantığı, üst çenenin iki kemik parçasından oluşmuş olmasıdır. Bu iki parça buluğ çağından sonra yavaş yavaş kaynaşmaya başlıyor. İki kemik parçasının kaynaşmaya başlamadan genişletilmesi kolaydır. Genişletme işlemi bittikten sonra aparey aradakı boşluğun kemikle dolması için bir süre daha kullanılmaya devam ediliyor.
Peki, üst çene genişletmesi neden gereklidir ve nasıl yapılır? İşte merak edilen tüm detaylar:
Üst Çene Genişletmesi Neden Yapılır?
Üst çene darlığı, dişlerin çapraşıklığına, çene eklemi sorunlarına, çapraz kapanışa ve hatta solunum problemlerine yol açabilen bir durumdur. Bu sorunların çözümü için üst çene ekspansiyon gerekebilir. İşte üst çene genişletmesinin yapıldığı bazı durumlar:
- Diş çapraşıklığı: Dar üst çene, dişlerin yeterince yer bulamadığı için çapraşık olmasına neden olabilir. Ekspansiyon, dişlerin düzgün şekilde sıralanması için gerekli alanı sağlar.
- Çapraz kapanış: Üst dişlerin alt dişlerin içine doğru kapanması durumudur. Üst çene ekspansiyon, bu kapanış bozukluğunu düzelterek dişlerin doğru şekilde kapanmasını sağlar.
- Çene eklemi sorunları: Dar üst çene, çene eklemine aşırı yük binmesine ve ağrı gibi sorunlara yol açabilir. Ekspansiyon çene eklemi üzerindeki yükü azaltarak bu sorunları hafifletebilir.
- Solunum problemleri: Dar üst çene, hava yolu darlığına neden olarak ağız solunumuna ve uyku apnesine yol açabilir. Üst çene genişletmesi, burun tabanını da genişlediği için hava yolunu genişleterek bu sorunların çözümüne katkıda bulunabilir.
- Gömük dişler: eğer diş sürememişse ve sürme yolu komşu dişler tarafından kapatılmışsa ekspansiyon yaparak yer kazanılabilir ve diş kendiliğinden sürmeye başlayabilir. Bu durum çoğu zaman göz dişi olarak da adlandırılan köpek dişi için geçerlidir.
Üst Çene Genişletmesi Nasıl Yapılır?
Üst çene genişletmesi genellikle damak genişletici adı verilen bir aparey ile yapılır. Bu aparey, üst çenenin iki yarısını birbirinden ayırarak genişlemeyi sağlar. Genişletme apareyleri her birey için özel olarak yapılmaktadır. Genellikle üst arka dişlere yapıştırılır. Aparey sağ ve sol iki parçası ve bu parçaları ortada birleştiren vidası vardır. Apareyi aktive etmek için size verilen anahtarla bu vidayı hergün (doktorunuz çevirme sıklığı ve aralığını size anlatacaktır) çevirerek üst çeneyi genişleteceksiniz. Vidayı çevirdiğiniz zaman oluşan hafif kuvvet üst çene kemiğinin iki parçasına etki etmekte ve onları birbirinden uzaklaştırmaktadır.
Üst çene yeterinde genişlediği zaman doktorunuz apareyi birkaç ay daha ağızda tutacaktır. Genişletme işlemi bittikten sonra apareyin bir süre daha ağızda tutulmasının amacı, iki üst çene parçası arasında oluşmuş boşluğun kemikle dolmasını beklemektir. Bu şekilde genişlemiş olan üst çene kolayca daralmayacaktır. Damak genişletici genellikle 3-6 ay süreyle kullanılır.
Damak genişletici iki şekilde uygulanabilir:
- Sabit damak genişletici: Dişlere sabitlenen bu aparey, genellikle yetişkinlerde ve ergenlerde tercih edilir.
- Çıkarılabilir damak genişletici: Hastanın kendisi tarafından takılıp çıkarılabilen bu aparey, genellikle çocuklarda tercih edilir.
Ne Beklemelisiniz
Vida bir tur döndürüldükten sonra hafif diş ve baş ağrısı olabilir. Bu geçici bir durumdur. Aparey ağıza ilk takıldığı zaman konuşma bozukluğu, bol miktarda tükürük salgılanması, yemek yemede zorluk gibi problemlerle karşılaşacaksınız. Dil yeni takılan apareye adapte oldukca çocuğunuz da bu duruma alışacaktır. Genişletme devam ettikçe üst ön keser dişlerin arasında boşluk açılacak, açılan bu boşluk birkaç ayda kendiliğinden kapanacaktır.
Çoğu durumda üst çene ekspansiyon tedavisini takiben metal, porselen veya şeffaf plaklarla ortodontik tedaviye devam ediliyor. Ortodontik tedavilerle ilgili daha fazla bilgi almak için tıklayın.
Yetişkinlerde Üst Çene Genişletmesi
Yetişkinlerde üst çene kemikleri kaynaştığı için genişletme işlemi daha zordur. Bu nedenle, yetişkinlerde üst çene genişletmesi için cerrahi yöntemler gerekebilir.
Üst Çene Genişletmesinin Faydaları Nelerdir?
Üst çene ekpansiyon tedavisi, birçok fayda sağlar:
- Dişlerin düzgün şekilde sıralanması
- Çapraz kapanışın düzeltilmesi
- Çene eklemi sorunlarının hafifletilmesi
- Solunum problemlerinin çözümüne katkıda bulunması
- Yüz estetiğinin iyileştirilmesi
Sonuç
Üst çene genişletmesi, dar üst çeneden kaynaklanan birçok sorunun tedavisinde etkili bir yöntemdir. Eğer siz veya çocuğunuzda üst çene darlığına bağlı sorunlar varsa, bir ortodontiste başvurarak üst çene genişletmesi hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
Ekspansiyon ve ekpansiyon tedaviler ile ilgili daha fazla bilgi almak için tıklayınız.